Een handleiding: omgaan met verschillende generaties binnen je team

Binnen je team of organisatie heb je hoogstwaarschijnlijk te maken met verschillende generaties. En verschillende generaties betekenen verschillende behoeften en manieren van werken. De technologische ontwikkelingen hebben daar bovendien grote invloed op. Misschien herken je het commentaar van een oudere medewerker op de werk- en denkwijze van een jonge medewerker en andersom. Ze begrijpen elkaar niet altijd even goed. Er is niet per se een goede en ook geen slechte manier van werken.

Hoe ga je daar als manager nu mee om, met die verschillende generaties? Welke autonomie en coaching geef je? Hoe communiceer je met ze en wat accepteer je aan communicatiemethoden? Over het omgaan met die verschillende behoeften gaat deze handleiding.

De snelle technologische ontwikkelingen zijn van invloed op ons brein. In het boek iBrain geven Gary Small en Gigi Vorgan aan hoe de digitale technologie invloed heeft op hoe we denken, hoe we ons voelen, hoe we ons gedragen, hoe ons brein functioneert en hoe we met elkaar omgaan in een sociale context. Hoe we met deze ontwikkelingen omgaan en welke invloed dat heeft op ons verdere handelen is volgens Small en Vorgan per generatie verschillend. Als leidinggevende is het belangrijk dat je je bewust bent van de verschillen tussen de generaties, hun behoefte en manier van werken (h)erkent en ze hierin faciliteert. Stem de faciliteiten en regels af op hoe de verschillende generaties en hun brein functioneren en dicht de kloof tussen de generaties voor optimale samenwerking en hoge prestaties. Door de technologische ontwikkelingen is namelijk een verwijdering ontstaan tussen de de generaties die geboren en opgegroeid zijn met technologie (Digital Natives) en de generaties die zich aanpassen aan de technologie door het zich eigen te maken (Digital Immigrants).

De Digital Natives zijn vanaf of na 1995 geboren. De eerste generatie Digital Natives is generatie Z. Deze generatie houdt van praktisch en snel. Ze communiceren liever via snelle communicatiekanalen, zoals whatsapp en Telegram, dan dat ze hele uitgebreide mails typen of lange teksten doornemen. Ze zijn eraan gewend om altijd en overal toegang te hebben tot de informatie die ze nodig hebben. Als ze iets niet weten, dan zoeken ze het op via tutorials of op YouTube. Zo ging mijn zoon voor het eerst oppassen. De hele riedel van hoe verschoon je een luier als het nodig is, kon je overslaan. Waarom al die informatie opnemen en verwerken als je het mogelijk niet nodig hebt? Toen er toch een luier verschoond moest worden, zocht hij het snel even op YouTube op. Het resultaat: een perfect verschoonde luier en geen informatie te veel opgenomen. Het doet me denken aan het Zweedse woord Lagom: niet te veel, niet te weinig, maar precies genoeg van wat je nodig hebt. Als Digital Immigrant zou je jaloers kunnen zijn op die praktische houding, maar er is ook een grote ergernis: Digital Natives hebben namelijk altijd hun Smartphone bij de hand en zijn altijd en overal online. Zijn ze dan wel gefocust? Het antwoord is simpel: Ja. De Digital Natives zijn in staat om lateraal te denken. Ze ordenen informatie zodanig dat er nieuwe informatie ontstaat. Ze volgen hierbij geen rechte lijn, maar gaan verder op de weg die ze zijn ingeslagen en komen hierdoor tot nieuwe, bruikbare inzichten. Deze generatie kan hierdoor out-of-the-box denken.

Verwacht van deze generatie niet dat ze zich kunnen focussen met het opnemen van informatie in traditionele vormen. Hun brein is hier minder in ontwikkeld. Geef ze dus het vertrouwen en de ruimte om informatie op hun eigen manier op te nemen en te verwerken. Laat ze vrij, maar niet los. Ook hun brein heeft het nodig om niet opgebrand te raken. Bovendien zorgt het altijd online zijn er ook voor dat ze weinig sociale interactie hebben en weinig bewegen en dat kan zowel de psychische als ook de fysieke gezondheid aantasten. Wanneer hun brein brein onvoldoende sociaal ontwikkelt zijn ze niet goed in staat om andermans emoties te erkennen en leren ze geen empathisch vermogen te ontwikkelen. Sociale vaardigheden en empathisch vermogen zijn niet alleen van belang voor een goede samenwerking tussen de generaties. Ze zijn minstens zo belangrijk bij het leggen van internationale digitale contacten in een ontwikkelende netwerkeconomie.

De Digital Immigrants zijn (grofweg) voor of in 1995 geboren. Natuurlijk zijn in deze grove verdeling nuances aan te brengen, maar overall is deze generatie niet opgegroeid met Smartphones en de snelle communicatiekanalen en hebben dit dus (grotendeels) moeten aanleren. Ze besteden veelal minder tijd aan nieuwe technologie dan de Digital Natives en hun brein is hierin dan ook wat minder ontwikkeld. Ze doen meer moeite voor het vergaren van informatie en zoeken vaak naar een stevige onderbouwing en context. Hun denken is wat meer lineair. Ze kunnen hun aandacht van oorsprong wat langere tijd op één ding richten. Tensminste…als ze niet afgeleid worden door alle nieuwe mediavormen waar ze ook ingedoken zijn.
Hun brein is des te meer ontwikkeld als het gaat om sociale vaardigheden. Digital Immigrants nemen het beste via traditionele vormen informatie op. Hoewel Digital Immigrants meer tijd nodig hebben om informatie te verwerken, kan hun denken versneld en geheugen getraind worden en zijn ze wel zeer effectief in het zien van het groter geheel. Digital Natives pieken volgens Small en Vorgan bovendien rond hun vijftigste/zestigste levensjaar als het gaat om persoonlijke, sociale, menselijke vaardigheden. Ze kunnen bouwen op werkervaring, hebben veel expert knowhow en zijn emotioneel stabiel.

Maak gebruik van de expertise en zorgvuldige analyse van deze generatie. Geef ze de tijd en faciliteiten om zicht volledig te kunnen focussen op één taak en dit verder uit te diepen. Herinner ze aan het tijdig pauze nemen om hun brein rust te geven en de voordelen hiervan te genieten. Maak eventueel gebruik van technologie om deze reminders in te bouwen. Stuur ze op cursussen om hun denken te versnellen en geheugen te trainen. En beter nog: laat beide generaties met elkaar samen aan projecten werken. Zorg voor een goede mix in (project)teams, zodat er optimaal gebruik gemaakt kan worden van de verschillende vaardigheden en de generaties van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen versterken.

Als leidinggevende heb je een belangrijke rol in het faciliteren en coachen van de verschillende generaties. Voor beide generaties geldt wel dat er voldoende tijd en ruimt moet zijn om te reflecteren, informatieloze rust te nemen en het maken van bedachtzame beslissingen. De high-tech ontwikkelingen zorgen ervoor dat we continu bereikbaar zijn via onze apparaten, overal kunnen werken en veel taken snel kunnen afwisselen, maar we geven ons brein onvoldoende rust en tijd om te ontfocussen, waardoor burn-out op de loer ligt. Besteed ruim voldoende tijd aan rust tussen de werkzaamheden door. Onderzoek de behoefte van je medewerkers in werkritme, bespreek met elkaar op welke momenten informatieloze pauzes inlassen nodig is en op welke manier je die (met elkaar) invult. Laat de generaties in een brainstormsessie samen met een plan van aanpak komen. Geef ze de ruimte en het vertrouwen dat zij gezamenlijk weten wat het beste voor ze is. En wees je ervan bewust dat regelmatig informatieloze pauzes nemen de productiviteit en oplossingsgerichtheid bevordert. Stuur op output en niet op input.

Om tot een goede samenwerking tussen de generaties te komen zijn sociale vaardigheden van belang. Denk aan sociale vaardigheden zoals: betrokkenheid, gezamenlijke verantwoordelijkheid, veiligheid, respect, luisteren en zelfkennis. Besteed veel aandacht aan deze vaardigheden in training en ontwikkeling en houd hier al rekening mee bij het werving- en selectieproces. Maak gebruik van de ervaring en vaardigheden van de Digital Immigrants. Zij kunnen de Digital Natives helpen hun sociale vaardigheden te ontwikkelen.

De Digital Natives kunnen anderzijds de Digital Immigrants helpen bij het ontwikkelen van hun technologische kennis en vaardigheden, zodat zij effectiever kunnen zijn in hun werk en bij kunnen blijven in snel veranderende omstandigheden en technologie. Jouw rol als leidinggevende is faciliterend en coachend hierin. Maak je teamleden ervan bewust dat er verschillende behoeften aan leren zijn en houdt het leerproces leuk en luchtig. Maak bijvoorbeeld een spelvorm waarin gebruik gemaakt wordt van dagelijkse communicatie en nieuwe technologische snufjes.

En tot slot: stel gezamenlijk waarden op en maak afspraken over online en offline gedrag. De interactie tussen beide generaties zorgt voor een breed inzicht waardoor teamflow mogelijk wordt.

Aan de slag met de generatieverschillen binnen je team? Kijk dan naar onze teamspellen zoals Flowtet.