Hoe behoud je flow op je werk tijdens extreme hitte?

Klimaatverandering is een feit. En hitte is daardoor wel een dingetje aan het worden. Het effect voor Nederland is dat de zomers vaker gepaard zullen gaan met meer hittedagen (bron: KNMI). Leuk voor de zonaanbidders, funest voor heel, heel veel branches. Het gevolg van klimaatverandering zal voelbaar zijn op de arbeidsmarkt. Ook financieel. Eigenlijk kunnen we al stellen dat de gevolgen van klimaatverandering al voelbaar zijn.

Het meest bekende effect is de toename van hooikoorts. Afgelopen jaren zorgen relatief zachte, maar vooral korte winters ervoor dat bomen, struiken en bloemen eerder tot bloei gaan komen. Bovendien zorgt het opwarmende klimaat in Nederland er ook voor dat meer exotische bomen, planten en struiken hier een nieuwe leefomgeving vinden. De gevolgen op een rij:

• Korte winter: hooikoortsseizoen begint eerder
• Winters beginnen laat: hooikoortsseizoen eindig later
• Totale periode hooikoortsseizoen duurt langer
• Opwarming van Nederland zorgt voor meer hooikoorts-producerende gewassen
• Meer gewassen betekent meer allergieën

Kortom: het probleem hooikoorts neemt toe (bron: o.a. KNMI, CBS, WUR)

Behalve de 4,5 miljard die een burn-out al kost voor een werkgever, zijn de kosten van de gevolgen van hooikoorts opgelopen tot 3 miljard (!) euro per jaar. Een klein deel van die kosten zit in medicatie en onderzoeken. 70% van de kosten kunnen echter worden toegeschreven aan een afname van arbeidsproductiviteit. Voor de werkgever een dure kostenpost.

Deze zomer worden er weer enorm veel hittedagen verwacht. Sterker nog. Er staat ons een week te wachten waarin het dagen achtereen 35 graden wordt met uitschieters naar boven. Ook worden de nachten niet kouder dan 20 graden. Ideale omstandigheden overigens voor de muggen om zich volledig uit te leven op onze klamme warmbloedige lichamen.

Het simpele antwoord is airconditioning. Een werkomgeving waarin de temperatuur (of het klimaat) goed is geregeld, biedt goede omstandigheden om goed te blijven functioneren en daardoor productief te zijn. Houd er wel rekening mee hoe je het “klimaat” in het gebouw beheerst. De ene collega op kantoor kan beter tegen de koelte van een airco dan de ander.

Een belangrijk detail: alleen schone airco’s werken. En dat is niet altijd (lees: vaak niet) het geval. Vervuilde airco’s zijn een walhalla voor bacteriën en schimmels die helpen verkoudheid, keelpijn, een grieperig gevoel, geïrriteerde luchtwegen en tranende ogen te doen toenemen. Mensen met astma kunnen te maken krijgen met verergering van hun klachten.

Een andere keerzijde van de airco: het apparaat dat zorgt voor koelte binnen, doet dat ten koste van warmte die dit apparaat naar buiten uitstoot. CO₂ noemen we dat. Voor het klimaat is een airco geen goede oplossing dus. Hoe groen je de stroom voor een airco ook opwekt.

Lees ook: Leiderschap bij hybride werken

Een ander antwoord zit meer in een natuurlijke principe. In de natuur werken alle levende wezens op de ritme van de omstandigheden. Zij Darwin ooit niet: “Het zijn niet de sterkste of slimste die overleven, maar diegene die zich het beste aanpassen aan een veranderende omgeving”? Veel dieren zullen zich niet in de zon begeven tijdens de hitte. Zij blijven in schaduwrijke plekken en wachten op de koelere momenten om te eten, jagen enz. Inderdaad heel slim. Aanpassen dus! En geef ook je medewerkers daarvoor de ruimte!

Zo’n natuurlijke ritme voor mensen vertaalt zich op arbeidsniveau (en vaak in het onderwijs) vaak naar een ‘tropenrooster’. Gun de medewerker de mogelijkheid zich aan te passen aan de omstandigheden. Geef de medewerker de gelegenheid om vroeg te beginnen. Bijvoorbeeld om 7 uur, zodat ze kunnen stoppen met werken voordat de piek van de hitte inzet. Dat zal rond een uur of 13 in de middag zijn. Je kunt beter inzetten op 6 productieve uren dan 8 leurende uren, nietwaar?

Geef je medewerkers ook de gelegenheid om zich te kleding op basis van de omstandigheden. Op een kantoor die moeilijk te koelen is, is het voor medewerkers prettig om in jurkjes, shirts met korte mouwen of korte broeken hun werk te kunnen doen. Deze maatregel vergt wel wat denkwerk. Sommige organisaties confirmeren zich aan een bepaalde uitstraling (bijvoorbeeld het bedekken van tatoeages) of veiligheid (denk aan brandwerende kleding), die ze willen blijven waarborgen ongeacht de omstandigheden. Het is dan niet altijd mogelijk om concessies te doen. Er zal dan gekeken moeten worden naar andere manieren om het werk tijdens hitte zo aangenaam mogelijk te maken.

Een andere oplossing die je medewerkers kunt bieden is thuis werken. Dat maakt de werktijden van een tropenrooster bijvoorbeeld ook beter haalbaar. Een schaduwrijke plek of koele plek in huis kan helpen om een aantal goede productieve uren te maken. Bovendien heeft de medewerker dan alle praktische koeling in handbereik. Bijvoorbeeld een verfrissende douche, frisse en schone kleding, gekoelde dranken enz.

Welke maatregelen je ook treft, de belangrijkste maatregel is toch wel: zorg voor elkaar. De perfecte arbeidsomstandigheden tijdens hitte zijn niet altijd haalbaar. Drink goed, eet goed, zorg dat je energie in je lijf hebt om zo goed mogelijk te functioneren. En anticipeer op de nodige voorzorgsmaatregelen die je kunt treffen: sla voldoende water in, zorg voor de nodige EHBO spullen en houd noodnummers paraat mocht de hitte toch iemand teveel worden op de werkvloer.

Flow bevorderen biedt veel voordelen voor je organisatie. Alleen de kosten door werkstress en burn-out lopen al op tot bijna 4,5 miljard euro. Door flow te bevorderen zorg je voor meer werkgeluk, meer innovatie en minder stress. Zet met je organisatie in op de ontwikkeling tot een flow-organisatie. Lees er alles over in het artikel Wat is een flow organisatie?